Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna oficjalnie uznała cukrzycę typu 5 za odrębną jednostkę chorobową. To przełom w klasyfikacji cukrzycy, która od dawna nie ogranicza się jedynie do dobrze znanych typów 1 i 2. Obecnie specjaliści wyróżniają ponad tuzin form tej choroby, a każda z nich ma inne przyczyny i wymaga odmiennego podejścia terapeutycznego.
Cukrzyca typu 1 – autoimmunologiczne źródło problemu
Cukrzyca typu 1 pojawia się, gdy układ odpornościowy atakuje komórki trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. Nie ma to związku z dietą ani stylem życia, a raczej z połączeniem czynników genetycznych i środowiskowych. Leczenie polega na dożywotniej insulinoterapii, choć coraz częściej badacze eksperymentują z przeszczepami komórek macierzystych i komórek trzustki od dawców.
Cukrzyca typu 2 – najczęstsza postać
Najczęściej diagnozowaną formą jest cukrzyca typu 2, silnie związana z nadwagą i otyłością, choć może dotykać także osoby szczupłe z predyspozycjami genetycznymi. Leczenie obejmuje zmianę stylu życia, dietę oraz szeroki wachlarz leków – od metforminy po nowoczesne preparaty zwiększające wrażliwość organizmu na insulinę. W wielu przypadkach stosowanie diety niskokalorycznej może nawet odwrócić przebieg choroby.
Cukrzyca ciążowa – ryzyko dla matki i dziecka
Kolejną kategorią jest cukrzyca ciążowa, która rozwija się zwykle między 24. a 28. tygodniem ciąży. Wynika z naturalnych zmian hormonalnych obniżających wrażliwość na insulinę. Ryzyko rośnie u kobiet z nadwagą, w starszym wieku lub z historią cukrzycy w rodzinie. Leczenie zależy od nasilenia choroby – od diety i ćwiczeń, przez tabletki, aż po insulinę.
Rzadsze typy cukrzycy
Oprócz najczęstszych form istnieją również rzadkie typy cukrzycy, takie jak:
- cukrzyca noworodkowa – pojawiająca się we wczesnym dzieciństwie, spowodowana mutacjami genetycznymi,
- cukrzyca typu MODY – związana z konkretnymi zmianami genetycznymi w wieku dojrzałym,
- cukrzyca typu 3c – rozwijająca się po uszkodzeniu trzustki np. w wyniku nowotworu lub zapalenia,
- cukrzyca związana z mukowiscydozą, dotykająca nawet 1/3 pacjentów przed 40. rokiem życia.
Cukrzyca typu 5 – nowy rozdział w medycynie
Najświeższym odkryciem jest cukrzyca typu 5, której rozwój ściśle wiąże się z niedożywieniem we wczesnym okresie życia. Choroba dotyka głównie ludzi w krajach biedniejszych, gdzie dostęp do pełnowartościowego pożywienia w dzieciństwie bywa ograniczony. Szacuje się, że cierpi na nią nawet 20–25 milionów osób na świecie.
W odróżnieniu od innych form, tutaj trzustka produkuje zbyt mało insuliny nie z powodu ataku układu odpornościowego, ale dlatego, że nie miała możliwości prawidłowego rozwoju. Badania wskazują, że dieta uboga w białko w czasie ciąży lub dzieciństwa znacząco zwiększa ryzyko powstania tej choroby.
Dlaczego to odkrycie jest ważne?
Rozpoznanie cukrzycy typu 5 jako osobnej jednostki chorobowej to istotny krok dla globalnej medycyny. Umożliwia to lepsze dopasowanie terapii, szczególnie w regionach o niskich dochodach. Nowa klasyfikacja może poprawić diagnostykę i leczenie milionów pacjentów na całym świecie.