Nowe badania wskazują, że wydarzenia geologiczne, które od milionów lat kształtują dzieje naszej planety, nie są przypadkowe. Naukowcy odkryli ukryty wzór matematyczny, który rządzi granicami między kolejnymi rozdziałami historii Ziemi. Odkrycie to może zmienić sposób, w jaki rozumiemy przeszłe i przyszłe kataklizmy.
Chaotyczna historia Ziemi ukrywa porządek
Granice między epokami i erami geologicznymi w podręcznikach mogą wydawać się prostymi liniami czasu. W rzeczywistości kryją jednak dramatyczne wydarzenia – od masowych wymierań, po katastrofy kosmiczne i gwałtowne eksplozje ewolucji.
Przykładem jest uderzenie asteroidy sprzed 66 milionów lat, które zakończyło erę mezozoiczną i unicestwiło dinozaury, otwierając jednocześnie drogę do ery kenozoicznej, w której żyjemy do dziś.
Według badań Andreja Spiridonova, geologa z Uniwersytetu Wileńskiego, te granice nie są przypadkowe. Tworzą one układ hierarchiczny, który podlega logice multifraktalnej – czyli matematycznemu porządkowi ukrytemu w pozornym chaosie.
Multifrakty w dziejach planety
Analiza przeprowadzona przez zespół naukowców objęła eon fanerozoiczny, trwający około 540 milionów lat, a także dane paleontologiczne dotyczące organizmów morskich i skamieniałości. Wyniki pokazały, że granice między jednostkami geologicznymi układają się w skupiska oddzielone długimi okresami względnej stabilności.
Ten nierównomierny rozkład jest zgodny ze strukturą multifraktalną, w której wydarzenia zagnieżdżają się hierarchicznie, tworząc kaskady klastrów w klastrach. W skrócie: to, co wygląda na chaotyczne, okazuje się być głęboko uporządkowane.
Zewnętrzna skala czasu Ziemi
Badacze podjęli próbę wyznaczenia „zewnętrznej skali czasu” naszej planety – czyli minimalnego okresu, jaki należy uwzględnić, aby dostrzec pełny zakres naturalnej zmienności Ziemi. Wyniki wskazują, że potrzeba co najmniej 500 milionów lat danych geologicznych, aby uchwycić skalę planetarnych procesów.
To oznacza, że cała historia ludzkości – obejmująca zaledwie kilka tysięcy lat – rozegrała się w krótkim okresie względnego spokoju.
Dlaczego to odkrycie jest ważne?
Matematyczny wzór odkryty w dziejach geologicznych daje naukowcom nowe narzędzie do przewidywania przyszłych zmian. Otwiera to drogę do lepszego zrozumienia, jakie globalne wstrząsy mogą nas czekać i jak kształtuje się długoterminowa ewolucja Ziemi.
Według Spiridonova, badania te mają ogromne znaczenie nie tylko dla rekonstrukcji przeszłości naszej planety, ale także dla modelowania jej przyszłości. Odkrycie multifraktalnego wzorca w historii Ziemi może stać się kluczem do przewidywania kolejnych epok i zrozumienia, jakie procesy doprowadziły do powstania świata, w którym żyjemy.
Badanie opublikowano w czasopiśmie Earth and Planetary Science Letters .