Naukowcy odkryli cząsteczkę, która zatrzymuje demencję i starzenie się mózgu u myszy
Zespół naukowców z Brazylii ogłosił jedno z najbardziej obiecujących odkryć ostatnich lat w walce z demencją i chorobą Alzheimera. W centrum uwagi znalazła się cząsteczka hewin (SPARCL-1) – białko naturalnie występujące w mózgu, które, jak się okazuje, może skutecznie odwracać pogorszenie funkcji poznawczych u myszy.
To odkrycie może zrewolucjonizować nasze podejście do leczenia chorób neurodegeneracyjnych i starzenia się mózgu.
Hevin – cząsteczka przyszłości w walce z Alzheimerem?
Hevin jest białkiem wytwarzanym przez astrocyty, czyli komórki wspomagające w mózgu. Ich głównym zadaniem jest dbanie o jakość połączeń synaptycznych między neuronami – kluczowych dla uczenia się, pamięci i koncentracji.
W nowym badaniu naukowcy z Federalnego Uniwersytetu w Rio de Janeiro oraz Uniwersytetu w São Paulo zwiększyli produkcję hewiny w mózgach myszy – zarówno zdrowych, jak i tych z objawami choroby przypominającej Alzheimera. Wyniki były niezwykłe. Myszy wykazały lepsze zdolności uczenia się, zapamiętywania oraz poprawioną komunikację między neuronami.
Skany mózgu potwierdzają działanie hewiny
Badania obrazowe mózgu leczonych myszy ujawniły poprawę jakości i liczby połączeń synaptycznych, co bezpośrednio przekłada się na lepsze funkcjonowanie mózgu. Dodatkowo, produkcja hewiny stymulowała również inne białka odpowiedzialne za zdrowie i regenerację synaps.
Co najważniejsze, badanie wykazało, że pacjenci z chorobą Alzheimera mają niższy poziom hewiny w mózgu. To odkrycie sugeruje, że spadek jej ilości może być jednym z kluczowych czynników przyczyniających się do rozwoju choroby.
Nowa hipoteza: Alzheimer to nie tylko blaszki beta-amyloidu
Od lat naukowcy koncentrują się na zwalczaniu toksycznych złogów białkowych – tzw. blaszek beta-amyloidu, które gromadzą się w mózgach chorych. Jednak hewin nie wpływa na te złogi, a mimo to poprawia funkcjonowanie poznawcze.
To prowadzi badaczy do nowej hipotezy – może to nie beta-amyloid jest przyczyną choroby, ale raczej jej objawem?
„Stawiam na hipotezę, że blaszki nie są główną przyczyną Alzheimera” – mówi Felipe Cabral-Miranda, biomedyk z UFRJ. – „Nasze wyniki pokazują, że można odwrócić objawy choroby bez wpływania na beta-amyloid, co zmienia dotychczasowe podejście do leczenia”.
Leki inspirowane hewinem mogą być przyszłością medycyny
Choć badania zostały przeprowadzone na myszach, naukowcy nie kryją entuzjazmu. Ich zdaniem, w przyszłości można opracować leki, które będą naśladować działanie hewiny i pomogą nie tylko w leczeniu, ale także w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych.
„Na razie największą wartością tej pracy jest zrozumienie mechanizmów komórkowych i molekularnych, które leżą u podstaw starzenia się mózgu” – mówi Flávia Alcantara Gomes, neurobiolog z UFRJ.
Astrocyty – nowy cel w leczeniu demencji
Jednym z najbardziej rewolucyjnych wniosków z badania jest odwrócenie uwagi naukowców od neuronów i skupienie się na astrocytach. Dotychczas to neurony były głównym obiektem badań, ale teraz okazuje się, że astrocyty mogą odgrywać równie ważną rolę w utrzymaniu zdrowia mózgu.
Odkrycie działania cząsteczki hewin to krok milowy w zrozumieniu choroby Alzheimera i starzenia się mózgu. Choć przed nami jeszcze długa droga do opracowania terapii dla ludzi, wyniki badań na myszach są obiecującym początkiem.
Naukowcy mają nadzieję, że w przyszłości uda się stworzyć terapie oparte na wzmacnianiu funkcji astrocytów, które będą skutecznie chronić mózg przed degeneracją – nawet bez ingerencji w blaszki amyloidowe. To nowe podejście może zmienić sposób, w jaki będziemy walczyć z demencją w nadchodzących dekadach.
Badania opublikowano w czasopiśmie Aging Cell .