Od dekad pacjenci cierpiący na brak zębów muszą polegać na protezach lub kosztownych implantach. Teraz jednak japońscy naukowcy stoją u progu rewolucji: rozpoczęli pierwsze badania kliniczne eksperymentalnego leku, który może pobudzić wzrost trzeciego pokolenia zębów u ludzi.
Jeśli leczenie okaże się skuteczne, możliwe będzie naturalne odrastanie brakujących zębów – bez potrzeby wszczepiania ciał obcych.
Ukryte zawiązki trzeciego zestawu zębów
Choć większość ludzi posiada jedynie dwa zestawy zębów – mleczne i stałe – naukowcy z Japonii odkryli, że pod dziąsłami mogą znajdować się uśpione zawiązki trzeciego zestawu.
Zespół badawczy pod kierownictwem Katsu Takahashiego z Instytutu Badań Medycznych Szpitala Kitano w Osace rozpoczął w październiku 2024 roku badania kliniczne w Szpitalu Uniwersyteckim w Kioto. Lek, opracowany na bazie przeciwciał, blokuje białko USAG-1 – kluczowy inhibitor naturalnego wzrostu zębów.
Obiecujące wyniki u myszy i fretek
We wcześniejszych badaniach laboratoryjnych zablokowanie USAG-1 u myszy i fretek doprowadziło do całkowitego odrośnięcia zębów. Przełomowe zdjęcia ukazujące odrastające uzębienie opublikowano w prestiżowych czasopismach naukowych.
Takahashi i jego zespół uważają, że ich metoda może nie tylko zastąpić protezy i implanty, ale również stać się pierwszym skutecznym sposobem leczenia genetycznych nieprawidłowości zębowych.
Lek może działać nawet u dorosłych
Choć pierwsza faza badań koncentruje się na ocenie bezpieczeństwa terapii u dorosłych, którzy utracili jeden lub więcej zębów, naukowcy nie wykluczają, że już na tym etapie może dojść do regeneracji zęba. W takim przypadku potwierdzona zostałaby skuteczność leku również w przypadku nabytego bezzębia.
Według Takahashiego, miejsce wzrostu nowego zęba można kontrolować poprzez lokalizację wstrzyknięcia leku. W razie potrzeby ząb można przesunąć za pomocą leczenia ortodontycznego.
Naturalna alternatywa dla implantów
Zaletą terapii jest jej zgodność z naturalnymi procesami biologicznymi. Zamiast inżynierii komórkowej, lek wykorzystuje mechanizm znany jako sygnalizacja białka morfogenetycznego kości (BMP). To oznacza, że organizm sam wytwarza nowy ząb – bez potrzeby przeszczepów czy wszczepiania sztucznych struktur.
Eksperci podkreślają, że jest to dopiero początek, ale sukces badań mógłby przynieść przełom w leczeniu milionów ludzi na całym świecie.
Nadzieja dla milionów pacjentów
Z danych japońskiego Ministerstwa Zdrowia wynika, że ponad 90% osób powyżej 75. roku życia ma ubytki zębowe. Jeśli lek zostanie zatwierdzony, może przedłużyć zdrowie jamy ustnej i jakość życia w starzejących się społeczeństwach.
Długofalowo leczenie ma być dostępne dla szerokiego grona pacjentów, również tych, którzy utracili zęby na skutek chorób dziąseł, urazów lub próchnicy.
Pierwsze dziecięce terapie planowane są na 2030 rok.
Artykuł na temat badań opublikowano w czasopiśmie Nature w lipcu 2021 r.